Maak kennis met: Matthijs de Ligt

In Oranje Uitgelicht brengt ESPN in aanloop naar het toernooi Oranje-spelers onder de aandacht. Via achtergrondstukken, portretten en analyses leer je alle EK-gangers beter kennen. Met in deze aflevering aandacht voor Matthijs de Ligt.

Matthijs de Ligt naast Frenkie de Jong op het middenveld. Een gekke gedachte wellicht. Maar jaren geleden was dit een serieuze optie. Nu is de situatie volledig anders. De Ligt brak door bij Ajax als een geboren leider in het centrum van de verdediging en vond via het succesvolle Ajax van Erik ten Hag en de transfers naar Juventus en Bayern München de weg naar de absolute top. Frenkie de Jong groeide wel door op dat middenveld, maar is er dit EK niet bij vanwege een enkelblessure.

Frank Peereboom, oud-jeugdtrainer en kersvers Jong Ajax-coach, kan zich nog goed voor de geest halen hoe De Ligt zowel op het middenveld als in de verdediging opviel. “Ik zal de wedstrijd nooit vergeten. Ik deed de Onder-16 en hij zat toen in de Onder-15. Hij trainde al wel eens mee en hij viel toen in een wedstrijd tegen PSV in. Hij was altijd middenvelder. In die wedstrijd ging hij eigenlijk als inschuivende laatste man spelen. Hij werd de vierde middenvelder”, vertelt Peereboom.

Met De Ligt in die nieuwe rol draaide Ajax een achterstand om in een overwinning. “Daarin konden we wel zien dat hij zowel als middenvelder als verdediger direct zijn mannetje stond. En dat in een topwedstrijd in de jeugd. Dat was wel een signaal dat het de goede kant op ging. Toen heeft hij nog wel af en toe op het middenveld gestaan, maar later in zijn carrière is hij wel echt een plek naar achteren gegaan.”

In een vijfmansdefensie kunnen de aanvallendere kwaliteiten van De Ligt goed van pas komen op het aanstaande EK volgens Peereboom. “Hij kan goed doordekken. Hij kan met ruimte in zijn rug spelen. Hij kan iemand uitspelen. Hij kan mensen afdribbelen. Je kan een overtal creëren met hem. Als dat de keuze gaat worden, zou ik hem er altijd op zetten”, aldus de oud-trainer van de verdediger.

Debuut Oranje
"Hij werd geselecteerd op basis van zijn doorbraak bij Ajax en omdat hij een veelbelovende speler is", legt Danny Blind uit, die in 2017 als bondscoach van Nederland De Ligt bij de nationale ploeg haalde. Als verdediger dus.

"Op dat moment hadden we heel veel blessures. Virgil van Dijk en Jeffrey Bruma waren geblesseerd, en op het laatste moment viel in Bulgarije ook Stefan de Vrij nog af met een blessure. Dat was de toegang om hem te laten debuteren."

Het begint voor De Ligt allemaal op 25 maart 2017 in Bulgarije. In de WK-kwalificatiewedstrijd tegen Bulgarije start de zeventienjarige De Ligt. Daarmee gaat hij de boeken in als de jongste Oranje-debutant sinds 1931. Een titel die hij nog steeds in handen heeft. Het debuut voor Nederland verloopt niet zoals gehoopt voor De Ligt en hij wordt in de rust al gewisseld bij een stand van 2-0. "We stonden daar achter. Je moet winnen, dus dan ga je op een gegeven moment anders spelen", verklaart Blind.

"Dan ga je ook wisselen naar de stand en haal je er vaak een verdediger af voor een aanvaller. Dat was toen de bedoeling. Natuurlijk kijk je dan ook naar hoe het verlopen is tot aan de rust. Dan neem je daar je maatregelen in." Het bleef bij 2-0 in Sofia. Op sportief gebied een debuut om snel te vergeten voor De Ligt. Inmiddels staat de teller op 45 interlands.

Leerschool in Turijn
In 2019 verlaat De Ligt Amsterdam voor Turijn om zich verder te ontwikkelen bij Juventus. "Hij is bewust naar Italië gegaan om daar een nog betere verdediger te worden. Hij was al een hele goede verdediger, maar dat is dan een beetje de bakermat, Italië", vertelt Blind. Met voorbeelden als Paolo Maldini, Alessandro Nesta en Paolo Cannavaro wordt De Ligt in zijn jeugd verliefd op de Italiaanse manier van verdedigen.

Bij Juventus leert De Ligt zelf van het ervaren duo Leonardo Bonucci en Giorgio Chiellini. Dat tweetal vormt ook het blok achterin bij Italië dat in 2021 de Europese titel pakt. De Ligt wint bij Juve samen met deze oude rotten - en ene Cristiano Ronaldo - de Scudetto, beker én supercup.

Rood op eerste EK
De Ligt maakt zich in 2021 op voor zijn eerste EK met Oranje. De aanloop naar het eindtoernooi is niet zonder problemen. De verdediger loopt een liesblessure op tijdens een training met het Nederlands elftal. Hij mist daardoor het eerste groepsduel met Oekraïne. De rest van het toernooi speelt hij wel onder bondscoach Frank de Boer.

In de knock-outfase beleeft De Ligt tegen Tsjechië misschien wel het beroerdste moment uit zijn interlandcarrière.

Na 55 minuten spelen in de Puskás Aréna glijdt De Ligt weg en maakt hij hands. Na tussenkomst van de VAR, die voor het eerst aanwezig is op een EK, wordt een gele kaart veranderd in een rode kaart. Met een man minder incasseert Nederland twee goals van Patrik Schick en verliest het met 2-0 van Tsjechië. Zo houdt het Europees Kampioenschap al in de achtste finales op. “Dat was toen. Hij is nu verder. Hij heeft dit soort situaties vaker meegemaakt in zijn carrière”, zegt Peereboom, die verwacht dat De Ligt geen last meer heeft van dat moment. “Hij was altijd al bezig met evalueren en beelden bekijken om te zien wat hij beter kon doen. Ik denk dat hij daar wel van heeft geleerd.”

De Ligt heeft er inderdaad van geleerd, zo vertelt hij op de persconferentie van Oranje drie dagen voor het openingsduel met Polen. "Ik denk dat ik in vergelijking met dat moment enorm gegroeid ben. Ik zit nu heel lekker in mijn vel en voel me goed. Ik heb een fijne tweede seizoenshelft achter de rug, dus ik heb daar niet meer over nagedacht", zegt de verdediger. "In drie jaar is er veel veranderd. Tuurlijk baal je wel nog steeds van dat moment. Het zou raar zijn als dat niet zo was. Er zijn in de tussentijd genoeg dingen gebeurd om ervan uit te gaan dat je daar mee om kunt gaan."

Stap naar Bayern
Ondanks dat hij bij het Nederlands elftal niet altijd onomstreden is, is De Ligt bij Bayern München wel een basisklant wanneer hij honderd procent fit is. De club waar hij een paar maanden voor een teleurstellend WK in 2022, waarin hij alleen de eerste wedstrijd volledig meedoet, heeft getekend.

Blind ziet de stap van Juventus naar Bayern München als een verstandige keuze: “Ik denk dat Matthijs nog steeds één van de beste verdedigers van Europa is. Ik denk dat het een hele goede vervolgstap was om naar Bayern München te gaan. Het is een ploeg die wat meer wil voetballen dan de Italianen. Dat gaat een beetje met ups en downs, maar op dit moment is hij denk weer een hele goede kracht voor Bayern. Ik weet ook wel dat hij in de picture is bij andere grote clubs. Het is toch gewoon nog steeds een hele goede, jonge speler."

Basisspeler op tweede EK?
De Ligt weet zich ondanks tegenslagen iedere keer weer terug te knokken. Niet vreemd als je naar de woorden luistert van Peereboom. “Het was toen echt al een voorbeeldprof”, weet zijn oud-trainer nog uit de Ajax-periode. “Spelers gingen later wel naar hem opkijken. Ze trokken zich aan hem op, want hij was degene die dan alweer in de gym was. En hij was dan weer de eerste op de club. Hij was toen ook een keer eerder dan Dusan Tadic. Die kon dat wel waarderen. Zo passievol en zo eager wil hij zijn om er alles uit te halen. Hij werkt kneiterhard.”

In het eerste tijdperk onder bondscoach Ronald Koeman mist de Golden Boy van 2018 als enige speler geen enkel duel. In de tweede periode komt hij echter niet meer voor in de top van het lijstje met meeste speelminuten.

Waar hij bij zijn clubs altijd meer dan zeventig procent van de wedstrijden speelt, ligt dat percentage bij Oranje zo rond de zestig procent. Toch is het aantal wedstrijden voor Oranje (45) nog steeds uitzonderlijk hoog op zijn leeftijd. Alleen Clarence Seedorf, Wesley Sneijder, Patrick Kluivert en Rafael van der Vaart droegen op dezelfde leeftijd het shirt van Oranje vaker dan De Ligt.

De verdediger, die in augustus 25 wordt, heeft al een hele carrière achter zich liggen, maar ook nog in het verschiet. Peereboom: “Hij heeft nog wel een aantal eindtoernooien te gaan. Hij is nog jong. Zeker als centrale verdediger. Dus het is te hopen dat hij zijn palmares nog wat kan opvijzelen. Misschien een prijs met het Nederlands elftal. Dat wordt ook wel weer eens tijd."